Co to jest LICENCJA?

Licencja. Licencjonowanie.

Kilka pojęć na początek, czyli czym jest licencja?

Zgodnie z art. 66 ust. 2 p.w.p. uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku (umowa licencyjna).

Zgodnie z powyższym licencja stanowi upoważnienie do korzystania z cudzej własności przemysłowej (np. wynalazku czy znaku towarowego), natomiast pojęcie umowa licencyjna jest stosowane w odniesieniu do czynności prawnej – umowy między licencjodawcą i licencjobiorcą.

 

Rodzaje licencji według p.w.p.:

  • ograniczona – licencjobiorca posiada ograniczone prawo do korzystania z wynalazku licencjobiorcy;
  • pełna – licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca;
  • niewyłączna – udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu;
  • wyłączna – zastrzega wyłączność korzystania z wynalazku w określony sposób;
  • sublicencja – za zgodą licencjodawcy licencjobiorca może udzielić dalszej licencji;
  • otwarta – występuje, gdy uprawniony z patentu złoży w Urzędzie Patentowym oświadczenie o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku, przy czym takie oświadczenie nie może zostać odwołane ani zmienione;
  • dorozumiana – w przypadku umowy o wykonanie prac badawczych lub innej podobnej umowy, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac;
  • przymusowa – w wyjątkowych sytuacjach przewidzianych w art. 82 ust. 1 p.w.p. Urząd Patentowy może udzielić zezwolenia na korzystanie z opatentowanego wynalazku innej osoby.

Licencja Creative Commons – o co tu chodzi?

Licencje Creative Commons (CC) są popularnymi tzw. wolnymi licencjami, które zastępują klasyczny model „wszystkie prawa zastrzeżone”, znany np. z prawa autorskiego, modelem „pewne prawa zastrzeżone”. Co więcej, Twórca korzystając z licencji zawsze zachowuje prawa autorskie, jednocześnie umożliwia innym kopiowanie i rozpowszechnianie, dodatkowo może określić czy ich wykorzystywanie może odbywać się wyłącznie w warunkach niekomercyjnych lub ograniczyć możliwości tworzenia utworów zależnych.

Licencje CC są tworzone przez Creative Commons – założoną, w 2001 r. amerykańską organizację pozarządową, której oddziały są prowadzone przez instytucje partnerskie w wielu krajach, w tym od 2005 r. w Polsce (https://creativecommons.pl/).

Jakie są zasady korzystania z licencji CC w projektach komercyjnych? Co można utwory uzyskane na podstawie tych licencji dowolnie modyfikować?

Wykorzystanie utworów objętych licencją CC w projektach komercyjnych i/albo ich modyfikacja zależy od licencji, na jakiej udostępniony jest utwór w domenie Creative Commons.

Creative Commons ustanowiło cztery podstawowe warunki licencji CC:

  • Zasada uznania autorstwa – oznacza, że wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru;
  • Zasada użycia niekomercyjnego – oznacza, że wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych;
  • Zasada „na tych samych warunkach” – oznacza, że wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny;
  • Zasada „Bez utworów zależnych” oznacza, że wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.

Z powyższych warunków licencji CC, zachowanie zasady uznania autorstwa jest obligatoryjne i występuje w każdym typie licencji CC z wyjątkiem CC0. Obecność pozostałych zasad zależy od typu umowy.

Poniżej przedstawiamy typy stworzonych przez CC licencji dostępnych na stronie http://creativecommons.pl/poznaj-licencje-creative-commons/:

  1. Licencja CC BY

Uznanie autorstwa 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod warunkiem oznaczenia autorstwa. Jest to licencja gwarantująca najszersze swobody licencjobiorcy. Dozwolone jest również użycie utworu do celów komercyjnych.

  1. Licencja CC BY-ND

Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Ta licencja zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu zarówno w celach komercyjnych i niekomercyjnych, pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).

  1. Licencja CC BY-NC-SA

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo jak utwory zależne będą również obejmowane tą samą licencją.

  1. Licencja CC BY-SA

Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska– Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu tak długo, jak tylko na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja. Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane projekty.

  1. Licencja CC BY-NC

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 3.0 Polska– Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawienie i wykonywanie utwóru jedynie w celach niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak utworów zależnych (mogą zostać objęte inną licencją).

  1. Licencja CC BY-NC-ND

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych). Jest to najbardziej restrykycyjna z licencji.

Licencja CC 0 – czyli szczególny przypadek

Następuje przejście utworu do domeny publicznej. Twórca, który zdecyduje się udostępnić swój utwór na licencji CC0 musi mieć świadomość tego, że jego utwór będzie mógł być swobodnie wykorzystywany, kopiowany, rozpowszechniany, modyfikowany bez podania nawet najmniejszej wzmianki o jego pierwotnym twórcy. Autor dzieła udostępnionego na licencji CC0 nie będzie mógł w przyszłości wykonywać autorskich praw osobistych do utworu, jak również rościć sobie jakichkolwiek praw z tytułu np. nieuczciwej konkurencji. Poprzez udostępnienie utworu na licencji CC0 twórca traci wszystkie prawa autorskie, które wiązałyby go z utworem w świetle prawa.

Uwagi końcowe – zagrożenia związane z korzystaniem z utworów na licencji CC

Należy jednak zawsze być świadomym zagrożeń, jakie wiążą się z korzystaniem z utworów na licencji CC. Po pierwsze – wszystkie utwory udostępniane w ten sposób, dostępne są poprzez Internet. Nigdy nie możemy, więc mieć pewności, że to na pewno osoba uprawniona udzieliła danej licencji CC. Jeżeli skorzystamy z utworu udostępnionego na podstawie nieważnej licencji – naruszamy prawa autorskie twórcy. Ponadto, musimy pamiętać, że licencję zawsze można cofnąć. W przypadku cofnięcia licencji CC, możemy nawet się o tym nie dowiedzieć, a naruszać będziemy od chwili cofnięcia prawa twórcy. Oprócz tego należy podkreślić wątpliwość legalności na gruncie polskiego prawa licencji CC 0, z uwagi na brak konieczności podpisywania autora utworu czy brak wyraźnej zgody na tworzenie utworów zależnych.

Dlatego w każdym przypadku należy dokładnie sprawdzić rodzaj licencji na podstawie, której udostępniony jest dany utwór i zawsze podchodzić do licencji CC z pewną dozą ostrożności.

Piśmiennictwo:

 

PARTNER